Máis de setecentos barcos foron identificados utilizando o porto de Ribadeo, e os outros da ría, Castropol e Figueras, durante os séculos XVI e XVII nun tráfico comercial que os converteu en instalacións fundamentais na corrente do tráfico do Atlántico europeo.
Os veleiros saían das intalacións portuarias con madeira en bruto ou elaborada para o sur peninsular, preferentemente para Lisboa e Andalucía, manufacturas de ferro, cal, pedra de cal e coiros; e entraban con sal, ferro, cereais panificables, peles, aceite ou viño. Así o constata o investigador Chemi Lombadero, na publicación“O comercio marítimo da Ría de Ribadeo nos séculos XVI e XVII” (Libros Lar), que se presentará o vindeiro sábado na Casa das Letras de Ribadeo.
A madeira, procedente do Occidente asturiano, e o ferro, do que se surtían as ferrerías da zona, predominaron no tráfico comercial do porto
Os protocolos conservados no arquivo notarial de Ribadeo e as actas do concello, que participaba no porto, foron as principais fontes do autor. Seguindo a documentación recopilada, o libro ofrece unha pormenorizada descrición dos portes e das embarcacións coa data de protocolo, nome -na maioría dos casos-, tipo de barco, orixe, destino, carga, mestre e referencia.
“A importancia comercial do porto de Ribadeo está constatada e estudiada a partir doutras fontes, pero ata agora non se analizara con profusión o material conservado no arquivo notarial”, explica o autor que constatou tamén que os documentos localizados descubren só “unha pequena parte” do volume de tráfico comercial que albergaba o porto.
Os veleiros máis grandes podían transportar ata 340 toneladas. “A maioría dos comerciantes aproveitaban os barcos que facían as rutas atlánticas e cantábrica para distribuír as súas mercadorías pero os máis poderosos tiñan embarcacións propias, algunhas adquiridas na venda de capturas de corso“.
CENTRO PORTUARIO DE REFERENCIA
O porto ribadense foi, segundo o investigador un centro receptor e distribuidor de materias primas e produtos manufacturados do Occidente asturiano e da provincia de Mondoñedo, pero chegando incluso a ter influencia en terras do Bierzo e outras áreas de Castela. “O porto tiña un dereito real a efectos de control e pago de impostos polo que todo o tráfico de altura tiña que saír ou pasar por Ribadeo”, explica Lombardero.
Os comerciantes aproveitaban a navegabilidade do treito final do Eo para trasladar os materiais en pequenas embarcacións desde a Ría de Abres
Parte das mercadorías -especialmente a madeira, procedente na súa maioría de Asturias- chegaban ao porto a través dos ríos Navia e Eo. Os comerciantes aproveitaban a navegabilidade do treito final do Eo para trasladar os materiais en pequenas embarcacións desde a Ría de Abres. Era a única alternativa ao transporte tirado por animais.
REDE DE INTERCAMBIO DE PRODUTOS
As instalacións portuarias da ría formaban parte, explica Lombardero Rico, da estrutura de portos de cabotaxe cantábrica que constituían unha rede doméstica de distribución e intercambio de produtos. Viño, graxa de balea, ferro, sal, sardiña, madeira, doelas, embarcacións, breas, peles, aceite, aceitunas, salazóns, froitas, tecidos e grans de trigo e centeo, conformaban o tráfico marítimo destes séculos.
A actividade comercial propiciou o establecemento en Ribadeo de comerciantes de fóra da vila e o posterior florecemento de casas armadoras como as de Ibáñez ou Bengoechea que manterían o porto como centro de referencia ata finais do século XIX, coincidindo coa transición ao vapor.